Hoe ontstaan negatieve energieprijzen?

In de afgelopen jaren hebben we in Europa een toename gezien van negatieve energieprijzen, vooral in landen zoals Duitsland en Spanje. Dit fenomeen lijkt op het eerste gezicht vreemd, maar het is het gevolg van meerdere factoren in de energiemarkt, voornamelijk gedreven door de toename van hernieuwbare energiebronnen zoals zonne- en windenergie. Hieronder verkennen we de belangrijkste redenen waarom negatieve energieprijzen ontstaan.

1. Onmogelijk om productie te verminderen of stil te leggen

Een belangrijke reden voor negatieve prijzen is de onmogelijkheid om energieproductie te verminderen of uit te schakelen. Dit geldt bijvoorbeeld voor grote waterkrachtcentrales wanneer reservoirs vol zijn, of voor kleine zonne-installaties die niet zijn ontworpen om hun productie aan te passen op basis van marktomstandigheden. Zonder de juiste stimulansen om productie aan te passen, blijven deze installaties energie leveren, zelfs als dat betekent dat ze moeten betalen om het kwijt te raken.

2. Subsidies en ondersteuningsregelingen

Subsidies spelen ook een cruciale rol bij het ontstaan van negatieve prijzen. Mechanismen zoals feed-in-tarieven en groene certificaten stimuleren producenten om zoveel mogelijk energie te genereren, ongeacht de marktprijs. Dit leidt ertoe dat producenten doorgaan met produceren, zelfs bij negatieve prijzen, omdat ze toch inkomsten ontvangen via subsidies.

3. Contracten met vaste vergoedingen

Sommige energieproducenten hebben contracten die hen een vaste vergoeding garanderen voor elke kilowattuur die ze op het net injecteren. Dit betekent dat er weinig prikkel is om de productie te verminderen wanneer de prijzen dalen. Hierdoor blijven ze produceren, zelfs als de prijzen negatief zijn, omdat ze nog steeds een bepaalde vergoeding ontvangen.

4. Inkomsten uit hulpdiensten

Bepaalde marktperspectieven worden gedreven door de inkomsten uit zogenaamde “hulpdiensten”, zoals elektriciteitsreserves. Wanneer traditionele flexibele activa offline zijn, stijgen de vergoedingen voor deze diensten, wat sommige producenten ertoe aanzet om operationeel te blijven, zelfs tijdens perioden van negatieve prijzen.

5. Hoge kosten voor uitschakelen

Voor bepaalde energiecentrales, zoals kerncentrales en grote thermische centrales, zijn de kosten om de productie stil te leggen en weer op te starten aanzienlijk. Deze hoge kosten maken het economisch voordeliger om door te blijven produceren tijdens korte periodes van negatieve prijzen.

6. Elektriciteit is niet het enige product

Sommige energiecentrales produceren naast elektriciteit ook andere outputs, zoals warmte. In deze gevallen kan de vraag naar warmte ervoor zorgen dat de centrale operationeel blijft, zelfs bij negatieve elektriciteitsprijzen. Dit is vaak het geval bij warmtekrachtkoppelingseenheden.

De toekomst van negatieve energieprijzen

De vraag of negatieve energieprijzen in de toekomst vaker zullen voorkomen, hangt af van verschillende factoren zoals de uitbreiding van hernieuwbare energiecapaciteit, de evolutie van subsidies, en de adoptie van energiebesparingsmaatregelen. Op korte termijn is de verwachting dat negatieve prijzen zullen toenemen, vooral door de voortdurende installatie van zonne-energie en het trage tempo van aanpassingen in ondersteuningsregelingen.
Negatieve energieprijzen zijn een complex verschijnsel dat voortkomt uit de interactie tussen marktdynamiek, beleid en technologische beperkingen.
Als bedrijf of consument kunt u hiervan profiteren door middel van een dynamisch energiecontract.

Wilt u meer weten over de negatieve energieprijzen en wat een thuisbatterij hierin voor u kan betekenen?